W lutym 2025 Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wydał drugi „Poradnik na gruncie RODO. Obowiązki administratorów związane z naruszeniami ochrony danych osobowych. v.2”. Jest to ważna informacja, ponieważ to pierwsza aktualizacja poradnika UODO po 7 latach od wejścia w życie RODO. Nowa wersja Poradnika uwzględnia najnowsze interpretacje przepisów, orzecznictwo oraz praktyczne wskazówki dotyczące zasad postępowania w przypadku wystąpienia naruszenia.
Poradnik Prezesa UODO zawiera bardziej restrykcyjne stanowisko do tego co może być uznane za naruszenie danych i kiedy trzeba to zgłaszać. Wprawdzie Poradnik nie ma mocy wiążącej, stanowi jednak istotną wskazówkę dla Administratorów w jaki sposób naruszenie ochrony danych osobowych może być interpretowane przez Prezesa UODO w przypadku wystąpienia takiego naruszenia i ewentualnej kontroli.
Naruszenie danych osobowych:
Naruszenie ochrony danych osobowych pojawia się więc zawsze, gdy dochodzi do zdarzenia, które wypełnia łącznie następujące warunki:
➢ jest incydentem bezpieczeństwa;
➢ dotyczy przetwarzanych danych osobowych;
➢ może doprowadzić do ich nieuprawnionego zniszczenia, utracenia, zmodyfikowania, ujawnienia lub dostępu do nich.
W ocenie Prezesa UODO naruszeniem danych osobowych będą takie sytuacje jak zniszczenie przez pożar jedynego egzemplarza dokumentu, zgubienie pendrive’a z danymi, wysłanie do niewłaściwego odbiorcy maila z niezabezpieczoną umową.
Co to oznacza? Dotychczasowo panował pogląd, odwołujący się do stanowiska Europejskiej Rady Ochrony Danych (EROD) – żeby mówić o naruszeniu musi nastąpić sytuacja, w której zachodzi „wystarczający stopień pewności”, tzn. gdy jesteśmy pewni, że doszło do naruszenia poufności, integralności lub dostępności danych. Obecnie, wg. interpretacji przyjętej w Poradniku, Prezes UODO wychodzi w założenia, że wystarczy, że naruszenie MOŻE nastąpić – wystarczy zatem podejrzenie, że mogło dojść do naruszenia. Jest to zatem o wiele bardziej restrykcyjna interpretacja i oznacza, że za naruszenie będą mogły być uznane przypadki, które do tej pory nie były uznane za naruszenie.
Naruszenie poufności, integralności i dostępności danych osobowych.
Przetwarzane dane osobowe muszą być bezpieczne. W praktyce wyróżnia się podstawowe rodzaje naruszeń:
- naruszenia poufności danych – czyli nieuprawnione ujawnienie danych osobom nieuprawnionym lub nieuprawniony dostęp do danych osobowych (np. gdy osoba nieuprawniona samodzielnie, bez upoważnienia uzyska dostęp do danych). Należy pamiętać o tym, że sam fakt działania w jednej organizacji nie oznacza, że każdy ma dostęp do danych osobowych – naruszenie poufności danych może nastąpić również wewnątrz struktury administratora lub podmiotu przetwarzającego,
- naruszenia integralności danych – następuje w przypadku nieuprawnionego zmodyfikowania danych osobowych poprzez dokonanie jakiejkolwiek zmiany przez osobę nieuprawnioną lub też dokonanie nieprawidłowej (błędnej, niedokładnej, niekompletnej, nieaktualnej) zmiany przez osobę uprawnioną (lub niedokonania przez nią odpowiedniej zmiany). Przykładami takich działań jest np. wprowadzenie do dokumentacji błędnych danych, brak aktualizacji danych czy działanie złośliwego oprogramowania dokonującego zmian w danych,
- naruszenia dostępności danych – poprzez nieuprawnioną utratę (czasowy lub trwały brak możliwości korzystania z danych, choć istnieje możliwość ich odzyskania lub odtworzenia) lub zniszczenie danych osobowych (następuje w przypadku bezpowrotnej utraty danych).
W Poradniku Prezes UODO wskazuje się, że do najczęściej spotykanych przyczyn wystąpienia naruszeń ochrony danych osobowych należą:
- błędy ludzkie – najczęściej są to przyczyny typowo losowe, tj. pomyłka czy zaniedbane, jednak często jest to też brak świadomości spowodowany np. brakiem odpowiednich szkoleń pracowników. Należy podkreślić, bo nie każdy będzie miał tego świadomość, że do naruszenia dojdzie również wtedy gdy osobą winną naruszenia była osoba niezwiązana z administratorem np. w przypadku nieprawidłowego doręczenia korespondencji przez listonosza,
- niewystarczające zabezpieczenia oraz procedury – brak lub nieodpowiednie zabezpieczenia techniczne i wewnętrzne procedury bezpieczeństwa np. niewdrożenie procedur, nieprawidłowa konfiguracja narzędzi informatycznych, utrzymywanie nieskutecznych metod postępowania lub stosowanie praktyk sprzecznych z zasadami ochrony danych osobowych,
- cyberprzestępczość – tj. phishing, wykorzystywanie złośliwego oprogramowania (np. randsomwere), eksploatacja luk w zabezpieczeniach informatycznych,
- zamierzone nadużycia wewnętrzne – celowe zachowania pracowników i współpracowników administratora lub podmiotu przetwarzającego, sprzeczne z zasadami prawa i zasadami ochrony danych osobowych,
- czynniki fizyczne lub środowiskowe – katastrofy naturalne, awarie infrastruktury technicznej (np. przerwy w dostawie prądu) oraz zdarzenia losowe (kradzieże, włamania, przypadkowe zniszczenie danych).
Czym się różni „naruszenie przepisów RODO” od „naruszenia ochrony danych osobowych”?

Źródło: Poradnik na gruncie RODO v2. Obowiązki administratorów związane z naruszeniami ochrony danych osobowych. Luty 2025, s.29
Wobec nowej, rozszerzającej wykładni naruszenia ochrony danych osobowych można spodziewać się większej ilości zgłoszeń naruszenia ochrony danych osobowych.