Każda Spółka, która chce wybrać ryczałt od dochodów Spółek, popularnie zwany Estońskim CIT, powinna wiedzieć, że jedną z sytuacji, która powoduje konieczność zapłaty podatku są tzw. ukryte zyski.
Zgodnie z ustawą o CIT, ukryte zyski to świadczenia pieniężne lub niepieniężne, odpłatne (również częściowo) lub nieodpłatne, związane z prawem do udziału w zysku (inne niż sam podzielony zysk) które bezpośrednio lub pośrednio trafiają do udziałowca, akcjonariusza, wspólnika lub podmiotu powiązanego z nimi lub z podatnikiem.
Katalog ukrytych zysków jest otwarty, jednakże ustawodawca wskazał świadczenia, które należy uznać za objęte tą instytucją. Są to m.in. świadczenia związane z finansowaniem pomiędzy podmiotami powiązanymi, takie jak:
- kwota pożyczki (kredytu) udzielonej przez podatnika udziałowcowi, akcjonariuszowi albo wspólnikowi lub podmiotowi powiązanemu z nimi, w tym za pośrednictwem tworzonych z zysku funduszy,
- odsetki, prowizje, wynagrodzenia i opłaty od pożyczki (kredytu) udzielonej przez te podmioty podatnikowi.
Ponadto, do ukrytych zysków nie zalicza się kwoty pożyczki (kredytu) zwróconej przez podatnika udziałowcowi akcjonariuszowi lub wspólnikowi lub podmiotowi powiązanemu, z wyłączeniem odsetek, prowizji, wynagrodzeń i opłat.
Co może dziwić i co wydaje się nieintuicyjne, na to czy pożyczka jest ukrytym zyskiem nie ma wpływu to czy będzie/jest spłacana czy też nie.
Innymi słowy według organów, ukrytym zyskiem jest każda pożyczka udzielona podmiotowi powiązanemu, a nie tylko taka, która nie jest spłacana. Poruszono te kwestię m.in. w interpretacji z dnia 06.06.2025 r (0114-KDIP2-2.4010.191.2025.1.ASK), zgodnie z którą:
„Zatem, nie można się zgodzić z Państwem, że wypłata kapitału pożyczki do spółki powiązanej, która została w całości zwrócona (kapitał), nie powoduje powstania dochodu z tytułu ukrytego zysku zgodnie z art. 28m ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT i nie podlega opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek.
Zarówno w przepisie art. 28m ust. 3 pkt 1 jak i art. 28m ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT ustawodawca nie uzależnia wyłączenia (i braku wyłączenia w odniesienia do kwoty głównej pożyczki, odsetek, prowizji, wynagrodzeń i opłat) od tego, czy umowa pożyczki zostanie zawarta na warunkach rynkowych, z uwzględnieniem potrzeb ekonomicznych podmiotu itp. Regulacja ta dotyczy każdej umowy pożyczki, bez względu na okoliczności i warunki, w jakich została zawarta.”
Niestety przed powstaniem ukrytego zysku, według stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe nie uchroni fakt, że pożyczka została zawarta na warunkach rynkowych. DKIS w interpretacji z dnia 02.06.2025 r. (0114-KDIP2-2.4010.179.2025.1.RK/IN) wskazał, że:
Kwota odsetek od udzielonej przez podmiot powiązany pożyczki na rzecz Spółki będzie stanowić dochód z tytułu ukrytych zysków, nawet wówczas, gdy transakcja zostanie dokonana na warunkach rynkowych.”
Jednocześnie pojawiają się wyroki sądów, które przeczą stanowiskom prezentowanym przez DKIS, które wskazują, że każda pożyczka stanowi ukryty zysk. W wyroku WSA w Gliwicach z dnia 12.05.2023 r. (I SA/Gl 93/23) wskazano, że:
“Ustawodawca zdecydował się świadomie na zawężenie opodatkowania w ramach ukrytych zysków wyłącznie do tych świadczeń na linii podatnik – udziałowiec, które są związane z prawem do udziału w zyskach. Innymi słowy, aby rozstrzygnąć, czy mamy do czynienia z ukrytymi zyskami […] należy rozstrzygnąć, „na jakiej podstawie”, „dlaczego” realizowane jest świadczenie przez spółkę; należy odpowiedzieć na pytanie, „z jakiego powodu” świadczenie jest realizowane.
Wbrew zatem stanowisku organu zarówno z treści art. 28m ust. 3 u.p.d.o.p. jak i objaśnień podatkowych nie wynika, że każda pożyczka udzielona podmiotowi powiązanemu przez spółkę objętą ryczałtem od dochodów spółek będzie stanowiła dochód z tytułu tzw. ukrytych zysków.
Należy dodatkowo dokonać analizy czy to świadczenie jest wykonane w związku z prawem do udziału w zysku. Organ interpretacyjny nie dokonując takiej analizy dopuścił się naruszenia prawa poprzez błędną wykładnię art. 28m ust. 1 pkt 2 w zw. z ust. 3 u.p.d.o.p., a w konsekwencji uznał, że wypłata pożyczki na rzecz podmiotów powiązanych każdorazowo stanowi ukryty zysk.”
Wyrok nie jest prawomocny, zatem pozostaje nam jeszcze poczekać na to, jak do sprawy odniesie się NSA.
Ponadto sąd w ww. wyroku nie wskazał, jakie kryteria w odniesieniu do pożyczki mogłyby wskazywać, iż nie spełnia ona kryterium związku z zyskiem.
Z kolei w wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 27.03.2025 r. (I SA/Wr 817/24) sąd uznał skargę podatnika i uchylił zaskarżoną interpretację. Należy, jednakże zaznaczyć, że w stanie faktycznym skarżonej interpretacji wskazano, iż „wypłata pożyczki nie została dokonana w związku z prawem do udziału w zysku skarżącej” – niestety jest to kluczowy argument sądu do uznania, iż pożyczka nie stanowi ukrytego zysku. Oznacza to, iż nie doszło ostatecznie do rozstrzygnięcia kluczowej kwestii tj. czy rzeczywiście pożyczka zawsze wiąże się z wykonywaniem prawa udziału w zysku. W związku z tym do tychże stwierdzeń należy podchodzić z dużą ostrożnością.
Podsumowując, w przypadku udzielenia pożyczki podmiotowi powiązanemu opodatkowana jest kwota udzielonej pożyczki. Do powstania ukrytego zysku nie jest istotne, czy pożyczka będzie spłacana czy nie.
W przypadku pożyczki otrzymanej, ukrytym zyskiem będą opłaty związane z pożyczką należne podmiotowi powiązanemu – spłata kapitału nie jest natomiast ukrytym zyskiem i pozostaje neutralna podatkowo.
W obu przypadkach według organów ukryty zysk powstaje niezależnie od tego, czy pożyczka jest udzielona na warunkach rynkowych.

Maria Owczarska, Doradca Podatkowy