Społeczna odpowiedzialność biznesu, czyli czym jest raportowanie CRS i ESG?

Czym jest raportowanie ESG?

Raportowanie ESG – jest to koncepcja dotycząca kształtowania odpowiedzialności przedsiębiorstwa. Według koncepcji ESG  przedsiębiorstwo, powinno troszczyć się o własny interes ekonomiczny, poprzez całościowe uwzględnienie wpływu swojej działalności na środowisko naturalne, lokalną społeczność czy względy etyki.

Wzrost znaczenia wskaźników ESG skutkuje przede wszystkim wzrostem zapotrzebowania na przeprowadzanie oraz wdrażania przez organizacje analiz pozafinansowych dotyczących spełniania standardów z zakresu zrównoważonego rozwoju. Wskaźniki ESG pozwalają w sposób kompleksowy wykazać wpływ danego przedsiębiorstwa na poszczególne obszary oddziaływania, przez co stają się coraz częściej źródłem decyzji inwestycyjnych.

Obszary zainteresowania poddane analizie i ocenie w ramach raportowania ESG

Środowisko naturalne dotyczy oddziaływania organizacji na środowisko naturalne, w szczególności jej działalności, łańcucha dostaw lub produktów. Czynniki badane w ramach tego obszaru mogę odnosić się m.in. do emisji gazów cieplarniach, produkcji odpadów, wykorzystywanych źródeł energii itp.

Społeczeństwo – dotyczy wpływu organizacji na interesariuszy, zarówno wewnętrznych (pracowników), jak również zewnętrznych (kontrahentów, dostawców). Czynniki społeczne podlegające badaniu mogą dotyczyć warunków pracy, propagowanie różnorodności i równości wśród pracowników.

Ład Korporacyjny – aspekt ten dotyczy monitorowania zasad i praktyk stosowanych w danej organizacji, w tym związanymi z etyką i zasadami przeciwdziałania korupcji, strukturą i wynagradzaniem zarządu, zarządzaniem ryzykiem związanym z ESG oraz jego minimalizowaniem wśród partnerów biznesowych, dostawców.

Kluczowe akty prawne regulujące raportowanie ESG

Do najważniejszych aktów prawnych odnoszących się zrównoważonego rozwój oraz prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstw w tym obszarze, zależy zaliczyć:

Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 r. zmieniającą dyrektywę 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy. Dyrektywa ta zmieniła dotychczas obowiązującą dyrektywę 2013/34UE w perspektywie ujawniania informacji niefinansowych oraz informacji obejmujących zakres różnorodności.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/2088 w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem u sektorze usług finansowych – stanowiące instrukcję dotyczącą szeregu komunikatów na temat właściwego ujawniania informacji w kontekście zrównoważonego rozwoju branży usług finansowych. Dzięki przedmiotowemu rozporządzeniu, podmioty  podmioty finansowe, w tym doradcy finansowi, zobowiązani są do prezentowania podejmowanych działań z uwzględnieniem głównej misji ESG.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 – dotyczące wszystkich inwestorów oraz przedsiębiorstw, których działania mogą mieć realne przełożenie na otoczenie naturalne. Dokument ten stanowi zatem formę pewnego szablonu, który ma zapewnić  zbalansowany charakter realizowanych przedsięwzięć.

Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. Dyrektywa NFRD) – dotycząca ujednolicenia standardów związanych z raportowaniem ESG poprzez przyjęcie Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego Rozwoju. Powodem wprowadzenia ww. Dyrektyw był zbyt duży poziom ogólności wcześniejszych przepisów w kwestii ujawniania informacji niefinansowych. Rozporządzenie z dnia 31 lipca 2023 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2013/34/UE dotyczące standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju. Przedmiotowe rozporządzenie dotyczyło wprowadzenia Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju, które zostały przedstawione jako zestaw 12 uniwersalnych standardów, na które składały się:

• 2 standardy przekrojowe – ESSZR 1 „Wymogi ogólne” oraz ESSZR 2 „Ujawnienia ogólne”, oraz
• 10 standardów tematycznych obejmujących:
  • 5 standardów dotyczących kwestii środowiskowych:
    • ESSZR Ś1 „Zmiana klimatu”,
    • ESSZR Ś2 „Zanieczyszczenia”,
    • ESSZR Ś3 „Woda i zasoby morskie”,
    • ESSZR Ś4 „Bioróżnorodność i ekosystemy”,
    • ESSZR Ś5 „Wykorzystanie zasobów i gospodarka obiegu zamkniętego”,
  • 4 standardy dotyczące kwestii społecznych:
    • ESSZR S1 „Kadra pracownicza”,
    • ESSZR S2 „Pracownicy w łańcuchu wartości”,
    • ESSZR S3 „Społeczności dotknięte”,
    • ESSZR S4 „Konsumenci i użytkownicy końcowi”, oraz
  • 1 standard dotyczący kwestii zarządczych – ESSZR Z1 „Postępowanie w biznesie”.

Standardy te mają zastosowanie do raportowania w zakresie sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju za 2024 rok.

Standard i zakres raportowania ESG

Przyjmuje się, że ESSZRS wymagają wykazania w raportach następujących zakresów:

1. opisu modelu biznesowego organizacji,
2. niefinansowych wskaźników efektywności związanych z działalnością jednostki,
3. opisu polityk stosownych przez organizacje w odniesienie do zagadnień ESG, a także opisu rezultatów stosowania tych polityk,
4. opisu procedur należytej staranności,
5. opisu istotnych ryzyk związanych z działalnością jednostki mogących wywierać niekorzystny wpływ na zagadnienia opisane powyżej.

W celu zapewnienia wysokiej jakości ujawnianych informacji oraz możliwości porównywania wyników osiąganych przez różne organizacje, raporty powinny być sporządzane zgodnie z przyjętymi standardami.

Obecnie najpopularniejsze są standardy GRI Standards 2021 roku. Od 2024 roku zgodnie z wymogami UE konieczne jest posługiwanie się Europejskimi Standardami Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (Dyrektywa CRSD – ang. Corporate Sustainability Reporting Directive).

Przepisy Dyrektywy CSRD dotyczące raportowania w zakresie zrównoważonego rozwoju w pierwszej kolejności będą dotyczyć dużych spółek (niezależnie od tego czy są podmiotami notowanymi na giełdzie). Kolejny etap obejmie małe oraz średnie przedsiębiorstwa notowane na giełdzie (patrz tabela poniżej). Ponadto przedsiębiorstwa spoza Unii Europejskiej, które w znacznej mierze prowadzą działalności gospodarcza na obszarze UE i wykazują obrót  powyżej 150 mln €, również będą podlegać wymogom związanym z raportowaniem na takich samych zasadach co duże spółki.

Podkreślenia wymaga, że okres implementacji przez Polskę wytycznych Dyrektywy CSRD wynosi 18 miesięcy.

Dyrektywa przewiduje trzystopniowy harmonogram zastosowania nowych obowiązków przez podmioty gospodarcze. Jako pierwsze ujawnień za 2024 r. mają dokonać największe podmioty, które już raportują informacje niefinansowe (na podstawie Ustawy o rachunkowości) – w 2025 roku. W następnym roku raportować będą pozostałe duże jednostki. Małe i średnie spółki giełdowe ujawnią swoje dane w 2027 roku. Raportowanie będzie odbywało się na czterech płaszczyznach takich jak środowisko, społeczeństwo, prawa człowieka oraz ład korporacyjny.

• Duże spółki interesu publicznego, objęte już dyrektywą NFRD i zatrudniające powyżej 500 pracowników:

Ostateczny termin wdrożenia: od 1 stycznia 2024 roku (konieczność raportowania również za 2022 oraz 2023)

Termin raportowania: 2025 rok

• Duże przedsiębiorstwa, które nie podlegają dyrektywie NFRD i zatrudniające ponad 250 pracowników i/lub mające 40 mln € obrotów i/lub 20 mln € całkowitych aktywów:

Ostateczny termin wdrożenia: od 1 stycznia 2025 roku

Termin raportowania: 2026 rok

• MŚP, a także inne przedsiębiorstwa notowane na giełdzie:

Ostateczny termin wdrożenia: od 1 stycznia 2026 roku

Termin raportowania: 2027 rok

Przyjmuje się, że Europejskie Standardy Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju są zgodne z innymi działaniami w ramach strategii zrównoważonego finansowania w UE (m.in. Taksonomia, SFDR). Ponadto sporządzane raporty będą podlegać przeglądom co najmniej raz na trzy lata w celu uwzględnienia istotnych zmian, w tym zmian w zakresie standardów międzynarodowych i regulacji UE.

Dnia 24 grudnia 2023 r. weszła w życie dyrektywa delegowana komisji (UE) 2023/2775 z dnia 17 października 2023 r., zmieniająca dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Radcy 213/34/UE w odniesieniu do dostosowania kryteriów wielkości przedsiębiorstwa dla mikro – , małych, średnich i dużych jednostek lub grup. Ulegająca zmianie dyrektywa w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych oraz powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, określa między innymi ekonomiczne progi pozwalające zakwalifikować poszczególne jednostki jako mikro, małych, średnich lub dużych, co ma przełożenie przede wszystkim na ich obowiązki sprawozdawcze w zakresie rachunkowości.

Na podstawie ww. dyrektywy UE podwyższyła progi, uwzględniając skumulowaną od dnia 1 stycznia 2023 r., do dnia 31 marca 2023 r. inflację, która wyniosła 24,3 % w strefie euro i 27,2 % w całej Unii Europejskiej.

Nowe limity progów będą miały zastosowanie w zakresie rachunkowości ale również w zakresie obowiązków związanych z raportowaniem ESG, ponieważ ww. dyrektywa CRSD, określająca obowiązki dla poszczególnych grup jednostek, dowołuje się do ww. dyrektywy 2013/34/UE.

Jednostka	Progi do 24 grudnia 2023 roku	Progi od 24 grudnia 2023 roku
MIKRO (nie przekraczająca 2/3 kryteriów)
Suma bilansowa	350.000,00 EUR	450.000,00 EUR
Przychód netto ze sprzedaży	700.000,00 EUR	900.000,00 EUR
Zatrudnienie	10 osób	10 osób
MAŁE (przekraczają 2/3 kryteriów)
Suma bilansowa	4.000.000,00 EUR	5.000.000,00 EUR
Przychód netto ze sprzedaży	8.000.000,00 EUR	10.000.000,00 EUR
Zatrudnienie	50 osób	50 osób
ŚREDNIE (nie przekraczają 2/3 kryteriów)
Suma bilansowa	20.000.000,00 EUR	25.000.000,00 EUR
Przychód netto ze sprzedaży	40.000.000,00 EUR	50.000.000,00 EUR
Zatrudnienie	250	250
DUŻE (przekraczają 2/3 kryteriów)
Suma bilansowa	20.000.000,00 EUR	25.000.000,00 EUR
Przychód ze sprzedaży netto	40.000.000,00 EUR	50.000.000,00 EUR
Zatrudnienie	250	250
MAŁE GRUPY (nie przekraczają 2/3 kryteriów)
Suma bilansowa	4.000.000,00 EUR	5.000.000,00 EUR
Przychód ze sprzedaży netto	8.000.000,00 EUR	10.000.000,00 EUR
Zatrudnienie	50	50
ŚREDNIE GRUPY (nie przekraczają 2/3 kryteriów)
Suma bilansowa	20.000.0000,00 EUR	25.000.000,00 EUR
Przychód ze sprzedaży netto	40.000.000,00 EUR	50.000.000,00 EUR
Zatrudnienie	250	250
DUŻE GRUPY (przekraczają 2/3 kryteriów)
Suma bilansowa	20.000.000,00 EUR	25.0000.000,00 EUR
Przychód ze sprzedaży netto	40.000.000,00 EUR	50.000.000,00 EUR
Zatrudnienie	250	250

Różnice między CSR a ESG

CSR (ang. Corporate Social Responsibility), stanowi koncepcję odnoszącą się  do społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa, według której przedsiębiorca na etapie budowania własnej strategii, będzie uwzględniał interesy społeczne, ochronę środowiska, a także relacje w ramach różnych grup interesariuszy.

Zarówno raportowanie CRS jaki i ESG opiera się na wspólnej potrzebie wprowadzenia do praktyk oraz strategii organizacji ,,miękkich’’ działań z obszaru CRS związanych z wdrożeniem ładu korporacyjnego, prawami człowieka, stosunkami pracy, środowiskiem, zaangażowania społecznego, które w pozytywny sposób będą oddziaływały na otoczenie przedsiębiorstwa, a także wpływały budowlanie relacji z kontrahentami i klientami. Takie działania mają w sposób  pozytywny  oddziaływać na szeroko rozumiane otoczenie przedsiębiorstwa. Zasadnicza różnica polega na tym, że ESG stanowi obszar działalności dotyczący ,,mierzalności’’ wpływu określonych aspektów związanych ze społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstwa oraz możliwości ich oceny.

Można stwierdzić, że raportowanie ESG stanowi narzędzie pozwalające zmierzyć, ocenić i zakwalifikować określone działania podejmowane w ramach CRS. Natomiast CSR to forma pewnych standardów jakości związanych z odpowiedzialnością szeroko rozumianego biznesu za podejmowane działania i ich wpływu na otoczenie.

Źródła:

EUR-Lex – 52021PC0189 – EN – EUR-Lex (europa.eu)