Nowa ustawa o dostępności – Przedsiębiorco czy masz dostosowaną swoją stronę internetową i informację o produktach?

Czy wiesz, że…

Już niedługo, 28 czerwca 2025 r., wchodzi w życie ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnieniu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (dalej jako: Ustawa lub Ustawa o dostępności). Celem Ustawy jest transpozycja do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie wymogów dostępności produktów i usług (tzw. Europejski akt o dostępności, ang. European Accessibility Act, EAA)).

Rozwój technologii i cyfryzacji życia codziennego powoduje, że część osób napotyka ograniczenia funkcjonalne podczas korzystania z usług i produktów cyfrowych – w szczególności problem ten dotyka osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych. Zapewnienie dostępności towarów i usług dla tych grup społecznych jest szczególnie istotne, bowiem zgodnie z danymi statystycznymi w Polsce mieszka około 5,4 mln osób z niepełnosprawnościami[1] oraz około 9.9 mln seniorów[2].

Produkty i usługi objęte regulacją

Ustawa o dostępności ma na celu dostosowanie i harmonizację przepisów państw Unii Europejskiej w zakresie dostępności:

produktów i usług, w odniesieniu do sprzętu komputerowego i systemów operacyjnych,
usług i sprzętu telewizji cyfrowej,
usług telekomunikacyjnych i obsługujących je urządzeń końcowych,
e-booków, terminali,
usług e-commerce;
usług bankowych (w zakresie bankomatów, stron internetowych i otoczenia biznesowego), usług transportu pasażerskiego – lotniczego, kolejowego, autobusowego i morskiego (w zakresie biletomatów i automatów do odprawy, stron internetowych i środowiska zbudowanego).

Ustawa wprowadza określone wymagania w zakresie dostępności produktów i usług, obowiązki przedsiębiorców i zasady sprawowania nadzoru nad spełnieniem wymagań dostępności produktów w i usług. Ustawa o dostępności w swych regulacjach nawiązuje do wytycznych WCAG, wprowadzając obowiązek dla usługodawców przy świadczeniu usług 4 zasad WCAG: zrozumiałości, postrzegalności, kompatybilności, funkcjonalności.

Do kogo stosujemy ustawę i jakie są wyłączenia?

Ustawa jest skierowana do przedsiębiorców – usługodawców, producentów, importerów, dystrybutorów, którzy od czerwca 2025 r. muszą zapewnić odpowiednią dostępność towarów i usług.

Z zakresu ustawy wyłączeni został m.in. mikroprzedsiębiorcy, usługi komunikacji miejskiej oraz strony internetowe i aplikacje mobilne zawierające mapy.

Dodatkowo art. 21 Ustawa reguluje kwestie wyjątków od obowiązku stosowania wymagań dostępności, wskazując, że ze względu na zasadę proporcjonalności, wymagania ustawy powinny mieć zastosowanie przez przedsiębiorstwa wyłącznie w zakresie, w jakim zapewnienie zgodności z nimi nie wymaga wprowadzenia zasadniczej zmiany podstawowych właściwości produktu albo usługi, lub też nie stanowi dla podmiotu gospodarczego nieproporcjonalnego obciążenia. Ustawa o dostępności wprowadza jednak konkretne kryteria oceny tego, czy dostosowanie produktu lub usługi do wymogów ustawy prowadziłoby do nieproporcjonalnego obciążenia.

Jak spełnić wymaganie dostępności?

Przepisy art. 7 Ustawy o dostępności wymagają by instrukcje, etykiety i ostrzeżenia dotyczące użytkowania produktu, które zostały zamieszczone w lub na produkcie były:

udostępniane za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego – np. zapewnienie informacji wizualnej i dotykowej lub wizualnej i dźwiękowej)
przedstawione w sposób zapewniający ich zrozumiałość – proste słownictwo, jasna i logiczna struktura
przedstawione w sposób postrzegalny – np. przez zapewnienie wypukłych oznaczeń dotykowych lub dźwięków wraz z ostrzeżeniem tekstowym
przedstawione za pomocą odpowiednio dużej i widocznej czcionki, z uwzględnieniem odpowiednich kontrastów i odstępów.

W przypadku zaś instrukcji użytkowania produktów zamieszczonych na stronach internetowych, oprócz wymagań opisanych wcześniej, należy zapewnić alternatywną prezentację treści nietekstowych, opis interfejsu użytkownika oraz umożliwienie zapoznanie się z tymi treściami za pomocą narzędzi wspomagających (np. czytnika ekranu, programów powiększających czy zmieniających kolorystykę ekranu, specjalnych klawiatur czy myszek uruchamianych ruchem głowy).

Przepisy Ustawy nakładają na przedsiębiorców obowiązek dostosowania interfejsu użytkownika tak by zapewniał alternatywne metody korzystania i komunikacji, m.in. poprzez zapewnienie więcej niż jednego kanału sensorycznego i rozwiązania alternatywne dla elementów wizualnych, dźwiękowych, mowy czy dotykowych.

W sytuacji, gdy interfejs wymaga ręcznej obsługi i sterowania, niezbędne jest zapewnienie m.in. możliwości sterowania sekwencyjnego czy możliwości rozróżnienia przełączników za pomocy dotyku.

Usługodawcy powinni udzielać informacji o oferowanych usługach, w postaci papierowej lub elektronicznej, w sposób zapewniający spełnienie wymagań ustawy oraz zapewniających interoperacyjność z narzędziami wspomagającymi, tj.:

za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego,
w sposób zapewniający ich zrozumiałość,
w formatach tekstowych umożliwiających wykorzystanie ich w alternatywnej i wspomagającej komunikacji, które mogą być przedstawiane za pomocą więcej niż jednego kanału sensorycznego,
za pomocą czcionki o odpowiednim rozmiarze i kroju, z uwzględnieniem przewidywalnych warunków użytkowania oraz z zastosowaniem wystarczającego kontrastu i odstępów między literami, wierszami i akapitami,
z alternatywną prezentacją treści nietekstowych.

Udzielenie w/w informacji powinno nastąpić w postaci elektronicznej w sposób zapewniający postrzegalność, funkcjonalność, zrozumiałość i kompatybilność tych informacji.

Warto zaznaczyć, że dodatkowe obowiązki zostały nałożone również na branżę e-commerce.

Oprócz w/w wymogów przedsiębiorcy świadczący usługi w ramach handlu elektronicznego są zobowiązani do udzielania informacji o spełnieniu wymagań dostępności przez produkty albo usługi.
Drugim obowiązkiem jest zapewnienie postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i kompatybilności funkcji i metod służących identyfikacji stron e-commerce, zachowaniu bezpieczeństwa oraz dokonywaniu płatności, składaniu podpisów elektronicznych i usług płatniczych stanowiących część tej usługi.

Kontrola i sankcje

Ustawa o dostępności przyznała organom nadzoru uprawnienia kontroli pod względnym zgodności produktów i usług z ustawą w zakresie spełnienia wymagań dostępności. Uprawnienia nadzorcze przyznano w tym zakresie Prezesowi Zarządu PEFRON organom celnym i innym organom nadzoru m.in. Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej i Ministrowi Cyfryzacji.
W przypadku stwierdzenia, że produkt nie spełnia wymagań dostępności organy mogą, w drodze decyzji:

nakazać zapewnienie spełniania przez produkt wymagań dostępności lub wykonanie obowiązków, które nie zostały wykonane;
nakazać wycofanie z obrotu produktu,
zakazać udostępniania na rynku produktu
nakazać powiadomienie konsumentów o zakresie niespełniania przez produkt wymagań dostępności lub o stwarzaniu przez produkt zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa konsumentów, określając termin i sposób tego powiadomienia.

W przypadku stwierdzenia, że usługa, w tym świadczona w ramach e-commerce, nie spełnia wymagań dostępności, organ nadzoru w drodze decyzji:

nakazuje zapewnienie spełniania przez usługę wymagań dostępności lub wykonanie obowiązków przez usługodawcę;
zakazuje oferowania lub świadczenia usługi;
nakazuje powiadomienie konsumentów o zakresie niespełniania przez usługę wymagań dostępności lub o stwarzaniu przez usługę zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa konsumentów, określając termin i sposób tego powiadomienia.

Kary pieniężne

Ustawa o zapewnieniu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze wprowadza również kary pieniężne na przedsiębiorców – w wysokości do dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, jednak nie większej niż 10 % obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.

[1] https://niepelnosprawni.gov.pl/p,78,dane-demograficzne.
[2] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/osoby-starsze/osoby-starsze/sytuacja-osob-starszych-w-polsce-w-2023-roku,2,6.html