Obrót bezgotówkowy

Zauważalnym działaniem jest ograniczenie w znacznej części obrotu gotówkowego dla przedsiębiorców. Dotychczasowy limit dla jednej transakcji w ustawie Prawo przedsiębiorców obecnie wynosi 15.000 złotych, jednak tylko do końca roku. Jest to konsekwencja wprowadzenia Polskiego Ładu – to właśnie on obniża tą kwotę o prawie połowę, z 15.000 na 8.000 złotych.

Od stycznia 2023 roku zaczyna obowiązywać nowa wersja przepisów – mówi ona, iż płatności związane z wykonywaną działalnością gospodarczą należy dokonywać i przyjmować za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy zawsze gdy stroną transakcji jest inny przedsiębiorca, a ponadto jednorazowa wartość transakcji, bez względu liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 8.000 złotych. Ograniczenie to nie dotyczy transakcji z konsumentami.

Różnica jest o tyle duża, gdyż jeszcze nie tak dawno temu przedsiębiorcy mogli prowadzić transakcje gotówkowe do wysokości 15.000 euro. Jest to innowacyjny pomysł polskiego ustawodawcy, gdyż unijne dyrektywy nie wspominają o żadnych zmianach w tym zakresie. Można podejrzewać, że jest to kolejny zabieg zwiększenia kontroli nad transakcjami przedsiębiorców, a tym samym walkę z tzw. szarą strefą.

Należy brać pod uwagę to, iż nie dotyczy to tylko pojedynczych płatności – może dotyczyć transakcji na kwoty także niższe. Zależy to od rodzaju tej transakcji – w razie umów zawartych na czas określony i znając wartość kontraktu, należy brać pod uwagę całkowitą wartość, a nie tylko wysokość należności w poszczególnych okresach rozliczeniowych. O przekroczeniu limitu decydować ma suma płatności przypadających usługodawcy w trakcie umowy. Jednak wątpliwości budzi w tej sytuacji umowa na czas nieokreślony, gdyż niemożliwe jest w jej przypadku określenie łącznej kwoty zobowiązań.

Sankcjami za przekroczony limit mogą być m. in. brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w podatku CIT. Trzeba zauważyć, że nie jest to jedyny sposób na ograniczenie obrotu gotówki w gospodarce – takim przykładem może być funkcjonująca od 2019 roku „biała lista”, która rejestruje wszelkie otwarte rachunki związane z prowadzoną przez podmiot działalnością gospodarczą czy MPP – czyli mechanizm podzielonej płatności, polegający na tym, że płatność za towar lub usługę nie trafia w całości na rachunek odbiorcy, ale zostaje rozdzielona na kwotę netto i podatek VAT i jest swojego rodzaju specjalnym rodzajem przelewu realizowanego przez nabywcę.

Przedstawione zasady nie dotyczą jednak transakcji zawieranych między osobami fizycznymi, a także w przypadku kiedy osobą fizyczną jest tylko jedna ze stron. Jednak w tym drugim przypadku należy mieć na uwadze przepisy innej ustawy, tj. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, gdyż nakłada ona na przedsiębiorców nowe obowiązki.